NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
16 - (1717) حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
أبو عوانة عن
عبدالملك بن
عمير، عن
عبدالرحمن بن
أبي بكرة. قال: كتب
أبي (وكتبت له)
إلى عبيدالله
بن أبي بكرة وهو
قاض بسجستان:
أن لا تحكم
بين اثنين
وأنت غضبان.
فإني
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول (لا يحكم
أحد بين اثنين
وهو غضبان).
[ش
(لا يحكم أحد
بين اثنين وهو
غضبان) فيه
النهي عن
القضاء في حال
الغضب. قال
العلماء:
ويلتحق بالغضب
كل حال يخرج
الحاكم فيها
عن سداد النظر
واستقامة
الحال. كالشبع
المفرط
والجوع المقلق،
والهم والفرح
البالغ،
ومدافعة
الحدث، وتعلق
القلب بأمر،
ونحو ذلك. فكل
هذه الأحوال
يكره فيها
القضاء خوفا
من الغلط، فإن
قضى فيها صح
قضاؤه. لأن
النبي صلى الله
عليه وسلم قضى
في شراج الحرة
في مثل هذا الحال.
وقال في
اللقطة: ما لك
ولها؟ وكان في
حال الغضب].
{16}
Bize Kuteybe b. Saîd
rivayet etti. (Dediki): Bize Ebû Avâne, Abdülmelik b. Umeyr'den, o da Abdurrahmân
b, Ebî Bekra'dan, naklen rivayet etti. (Şöyle demiş) :
Babam, Ubeydullah b. Ebî
Bekra'ya Sicistan'da kaadî iken: «Öfkeli olduğun halde iki kişi arasında hüküm
verme! Çünkü ben Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i:
«Hiç bir kimse öfkeli
olduğu halde iki kişi arasında hüküm vermesin! Buyururken işittim.» diye mektup
yazdı. Mektubu onun nâmına ben yazdım.
(1717) - وحدثناه
يحيى بن يحيى.
أخبرنا هشيم.
ح وحدثنا
شيبان بن
فروخ. حدثنا
حماد بن أبي
سلمة. ح
وحدثنا أبو
بكر بن أبي
شيبة. حدثنا
وكيع عن
سفيان. ح
وحدثنا محمد
بن المثنى.
حدثنا محمد بن
جعفر. ح
وحدثنا
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. كلاهما
عن شعبة. ح
وحدثنا أبو
كريب. حدثنا
حسين بن علي عن
زائدة. كل
هؤلاء عن
عبدالملك بن
عمير، عن عبدالرحمن
بن أبي بكرة،
عن أبيه، عن
النبي صلى الله
عليه وسلم.
بمثل حديث أبي
عوانة.
{…}
Bu hadîsi bize Yahya b.
Yahya da rivayet etti. (Dediki); Bize Hüşeym haber verdi. H.
Bize Şeybân b. Ferrûh dahî
rivayet etti. (Dediki): Bize Hammâd b. Seleme rivayet etti. H.
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe de rivayet etti. {Dediki): Bize Vekî', Süfyân'dan rivayet etti. H.
Bize Muhamnıed b.
EI-Müsennâ dahî rivayet etti. (Dedikî): Bize Muhammed b. Ca'fer rivayet etti.
H.
Bize Ubeydullah b. Muâz
rivayet etti. (Dediki): Bize babam rivayet etti.
Bunların ikisi de
Şu'be'den rivayet etmişler. H.
Bize Ebû Kureyb de
rivayet etti. (Dediki): Bize Hüseyn b. Aliy, Zâide'den naklen rivayet etti.
Bu râvilerîn hepsi
Abdülmelik b. Umeyr'den, o da Abdurrahnıân b. Ebî Bekra'dan, o da babasından, o
da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den Ebû Avâne hadîsinin mislini rivayet
etmişlerdir.
İzah:
Bu hadîsi Buhâri ile
İbni Mâce «Ahkâm» bahsinde tahrîc etmişlerdir.
Sicistan kaadîsi Ubeydullah,
Hz. Ebû Bekra'nın oğludur. Yâni mektup babadan oğula yazılmıştır. Kâtipliğini
de Ebû Bekrâ (Radiyallahu anh)'ın diğer oğlu Abdurrahmân yapmıştır.
Sicistan: İran'la
Afganistan arasında geniş bir sahadır. Ubeydullah bu yerin merkezi sayılan
Zeren şehrinde hâkimlik etmiştir. Vaktiyle bu şehre de Sicistan denirmiş.
Hadîs-i şerîf öfke ve
gadap halinde hüküm vermeyi yasak etmektedir.
Bunun sebebini
El-Mühelleb şöyle beyân etmiştir : «Çünkü gadap hâlinde verilen hüküm bâzan hakkın
ötesine geçer; bu sebeple men'edilmiştir.»
Ulemânın beyanına göre
doğru düşünüp doğru hüküm vermesine engel olan fazla açlık, fazla tokluk,
üzüntü, fazla sevinç, korku, şiddetli ağrı ve uyuklama gibi şeyler de gadap
hükmündedir.
Buradaki nehyin hükmü
cumhûr-u ulemaya göre kerahettir. Hattâ bir hâkim gadap hâlinde doğru bir hüküm
verse hükmü nafiz olur. Çünkü Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) 'in
gadap halinde bâzı hükümler . verdiği sahîh hadîslerle sabit olmuştur.
Zahirîler buradaki nehyi tahrim mânâsına almışlardır. Onlara göre hâkimin gadap
halinde hüküm vermesi haramdır.